မိမိကိုယ္ကို ဆန္းစစ္ႀကည့္ျခင္း

"ေဟ့.. မင္းဘာေတြလုပ္ေနလဲ”
ထိုသို႕ ေမးလာခဲ့သည္ရွိေသာ္
“ကၽြန္ေတာ္ဘာမွမလုပ္ပါ”
ထိုအခါ အတြန္႕တက္ျပီး
“မင္းဘာမွမလုပ္ရင္ ဘာမွျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူးကြ” ဟု ဆိုလာခဲ့ေသာ္
“ဟုတ္ကဲ့.. ကၽြန္ေတာ္ဘာမွ မလုပ္လို႕ ဘာမွမျဖစ္ပါ.. ခင္ဗ်ား လုပ္ေနတာ ေတြကေကာ ဘာေတြျဖစ္ေနလို႕လဲ” ဟု ျပန္အေင့ါတူးျပီး ေျဖမိမည္ ထင္ပါသည္။

ထိုအေတြးစေလးကိုလိုက္ျပီး မိမိကိုယ္ကို ဆန္းစစ္ႀကည့္မိပါသည္။ အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱ ဆိုသည့္ လကၡဏာ (၃) ပါးျဖင့္ ဆင္ျခင္မိေလေတာ့သည္။ မိုးေမွာင္တစ္ေယာက္ေတာ့ ေပါက္သြားျပီဟု မထင္ႀကပါႏွင့္ စာရႈသူ။ “ဘာမွမလုပ္သည့္ အလုပ္” ကို လုပ္ေနျခင္းသည္ အနတၱ၏ သေဘာပင္ ျဖစ္ပါသည္။ အနိစၥသည္ မျမဲျခင္းတရား၊ ဒုကၡသည္ ဆင္းရဲျခင္း၊ အနတၱသည္ ဘာမွ်မရွိ ဘာမွ်မျဖစ္သည့္ သေဘာပင္ျဖစ္ပါသည္။


ႀကံဳတုန္းေလး ေျပာရအံုးမည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ အနတၱ တရားကို အေတာ္ သေဘာက်သည္ဟု ဆိုရမည္။ ကၽြန္ေတာ္ အေထာက္အထားမရွိ ေျပာျခင္းမဟုတ္ပါ။ တကၠသိုလ္ ေနဝင္း ေရးသားသည့္ အမွတ္တရ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ဆရာ ျမဟန္ ေရးသားသည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ စာေပလက္ရာမ်ား ဆိုသည့္စာအုပ္မ်ား အရဆိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုစာအုပ္မ်ားတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သည္ အနတၱ လကၡဏသုတ္ကို အေတာ္ညႊန္းဆို ထားသည္ကို ေတြ႕ရေပသည္။ ဤကား အနတၱ တရားကို အညႊန္းတင္ေနျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ဆက္ရလွ်င္ ျဖတ္သန္းခဲ့ရသည့္ ဘဝကို ေတြးမိပါသည္။ မွတ္သားမိသေလာက္ (၄) တန္း ေက်ာင္းသားဘဝမွ စႀကပါဆို႕။ ယခုအခ်ိန္တြင္ (၄) တန္းေက်ာင္းသား ဘဝဆိုသည္မွာ အေကာင္အထည္ ျပစရာ မရွိေတာ့ျပီ။ ဤကား အနိစၥ၏ သေဘာတည္း။ (၄) တန္း ေက်ာင္းသား ဘဝတုန္းက ႀကီးလာလွ်င္ ဘာျဖစ္ခ်င္သည္၊ ညာျဖစ္ခ်င္သည္၊ ဆယ္တန္းကို ဘယ္လိုေအာင္ရမည္၊ ဆယ္တန္းေအာင္လွ်င္ ဘယ္တကၠသိုလ္တက္မည္၊ ဘာလုပ္မည္၊ အစရွိသည့္တို႕ကား ဒုကၡ (ဆင္းရဲျခင္း) တရား၏ သေဘာပင္ျဖစ္ေပသည္။ (၄) တန္း ေက်ာင္းသားဘဝ၊ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားဘဝ၊ ဘယ္တုန္းက၊ စသည္တို႕သည္ ယခုအခ်ိန္တြင္ မည္သည့္အရာကို ျပရမည္နည္း။ ထိုအရာတို႕သည္ ယခုအခ်ိန္တြင္ ဘာမွ် မဟုတ္ႀကေပ တကား။ ဤသည္မွာပင္ အနတၱ၏ သေဘာျဖစ္ေပသည္။

ထိုမွဆက္၍ စဥ္းစားႀကည့္ပါစို႕။ ဗုဒၶဘုရားရွင္ အဓိက ေဟာႀကားခဲ့ေသာ “စိတ္” ကို သံုးသပ္ႀကည့္မိ ပါသည္။ စိတ္သည္ ဆန္းက်ယ္လွေပသည္။ ဘုရားရွင္သည္ အဘိဓမၼာ တရားေတာ္တြင္ “စိတ္” ကို ဓါတ္ခြဲျပထား ေပသည္။ စိတ္သည္ အလြန္လွ်င္ျမန္စြာ ျဖစ္ပ်က္ေျပာင္းလဲ ေနသည့္သေဘာရွိပါသည္။ ဗုဒၶ၏ တရားေတာ္မ်ားသည္ အက်င့္ (စရဏ) ကို ဦးစားေပးပါသည္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား၏ ေနာက္ဆံုးရည္မွန္းရာ နိဗၺာန္သို႕ ေရာက္ရွိရန္ တရားေတာ္မ်ားကို ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ျခင္း၊ ဒါန၊ သီလ ေကာင္းမႈကုသိုလ္မ်ားျပဳလုပ္ျခင္း သက္သက္ျဖင့္ မရရွိႏိုင္ေပ။ ထိုအလုပ္မ်ားသည္ နိဗၺာန္သို႕ ေရာက္ရွိရန္ အေထာက္အပံ့ တရားမ်ားသာ ျဖစ္ေပသည္။ နိဗၺာန္သို႕ ေရာက္ရွိရန္ အဓိကအလုပ္မွာ မိမိ၏ စိတ္ကိုထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း (ဆိုလိုသည္မွာ ကမၼဌာန္း ဘာဝနာ စီးျဖန္းျခင္း) သာျဖစ္ပါသည္။

ထိုသို႕စဥ္းစားမိသည့္အတြက္ မိမိ၏ စိတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႀကည့္ရန္ တရားထိုင္ႀကည့္မိေလမွ……
“အို.. မိုးေမွာင္ သင္ကား ပါရမီနည္းလွေလ၏။ သင္၏ စိတ္ကားေတာင္ေျပး ေျမာက္ေျပးႏွင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ခက္လွေခ်သည္ တကား” ဟု ဆင္ျခင္မိေတာ့သည္။ ထိုအျငိမ္မေနသည့္ စိတ္သည္ ေတာင္ေတြး ေျမာက္ေတြးလည္း ေတြးတတ္ေပသည္။ ထိုစိတ္ကို အစိုးမရသည့္ အတြက္ပင္ ကၽြႏု္ပ္ မိုးေမွာင္သည္ ဤဘေလာ့တြင္ ထိုေပါက္ကရ အေတြးမ်ားကို ဖြင့္ခ်မိေပသည္။ ဤသည္ကိုပင္ လာေရာက္ ဖတ္ရႈႀကေသာ မိတ္ေဆြမ်ားမွ အားေပးသူမ်ားလည္းရွိသည္။ စိုးရိမ္ေပးႀကသူမ်ား လည္းရွိသည္။ ဤအတြက္ပင္ ကၽြႏု္ပ္ကို ကၽြႏု္ပ္စဥ္းစားသံုးသပ္မိေပသည္။ ငါဘာလုပ္ေနသနည္း ?

ဤပို႕စ္ အစတြင္ ဆိုခဲ့သလို ကၽြန္ေတာ္ ဘာမွ်မလုပ္ပါဆိုသည့္ အေျဖပင္ရပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ တကယ္ ဘာမွ်မလုပ္ပါ။ အစိုးမရေသာ စိတ္ေႀကာင့္ပင္ ေတာင္ေတြး ေျမာက္ေတြး၊ ေတာေရး ေတာင္ေရး လုပ္ေနျခင္းျဖစ္ပါသည္။ တကယ္ေတာ့ တရားသေဘာအရ ငါလည္းမရွိ၊ ကၽြန္ေတာ္လည္း မရွိ၊ ပညတ္သေဘာမ်ားသာ ျဖစ္ေပသည္။ ထို႕ေႀကာင့္ပင္ ကၽြန္ေတာ္ဘာမွ် မလုပ္ပါ။

ထိုနည္းတူစြာပင္ ကၽြန္ေတာ္ စိတ္ေကာင္းဝင္ေနစဥ္ ဆံုေတြ႕မိသူမ်ားသည္ ကၽြန္ေတာ္အား အလြန္ေဖာ္ေရြေသာ၊ အလြန္ႏူးညံ့ေသာ၊ ခင္မင္စရာေကာင္းသူ တစ္ဦးအျဖစ္ ထင္မွတ္သြားႀကသည္။ စိတ္ရိုင္းဝင္ေနစဥ္ ဆံုေတြ႕မိသူမ်ားကလည္း အလကားေကာင္၊ လူ႕ဂြစာ၊ ေထာ္ေလာ္ကန္႕လန္႕ ဟု ထင္သြားႀကေပသည္။ အလကားေကာင္ဆိုသည့္ စကားဆိုလာေသာ္
“က်ဳပ္က အလကားေကာင္ ဆိုေတာ့ ခင္ဗ်ားကေကာ ပိုက္ဆံေပးရတဲ့ေကာင္လား”
ဟု ဂြက်က် ျပန္ေမးမိေပ လိမ့္မည္။

ထို႕ေႀကာင့္ပင္ ဆရာမင္းသိခၤ၏ အေရးအသားႏွင့္ဆိုရေသာ္…………….
“မိုးေမွာင္ဆိုသူသည္ အလြန္တရာမွ ေႀကာက္တတ္သူျဖစ္သည္။ အလြန္တရာမွလည္း ရဲရင့္သူျဖစ္သည္။ စိတ္သေဘာေကာင္း ေဖာ္ေရြလွသလို အင္မတန္ စိတ္ထားရုတ္မာသူလည္း ျဖစ္သည္။ ေခ်ာေမာခန္႕ညား လွသလို ရုပ္ဆိုး အက်ည္းတန္သူလည္း ျဖစ္သည္”
ဟုေရးရေပေတာ့မည္။

ေႀသာ္……. အနိစၥ………. ဒုကၡ……….. အနတၱ…………